Een tijdje geleden stuurde één van onze leden ons een mailtje dat hij salsalessen volgde op maat van personen met een visuele handicap. Daar wilden wij beslist meer over weten, dus contacteerden we Michèle Martens, de bezielster van het project, in haar dansstudio Etage Tropical in Gent. 

Michèle, hoe ben je in de danswereld gerold? 

Na mijn studies archeologie gaf ik enkele jaren les: aardrijkskunde en geschiedenis. Op mijn 36e besloot ik om mijn droom na te jagen en een dansschool op te richten. Jarenlang ben ik al gefascineerd door Latijns-Amerika, ik bracht er ook al veel tijd door en daar groeide mijn passie voor salsa. 

Hoe zijn de salsalessen dan uitgegroeid tot inclusieve lessen? 

In 2017 werden we uitgenodigd voor het televisieprogramma ‘Camping Karen & James’ om danslessen te geven aan personen met een auditieve handicap. In de dansschool waren we op dat moment al bezig met G-werking, maar door deze ervaring werkten we die verder uit. We zorgden voor de nodige erkenningen en maakten reclame voor onze G-werking. In het begin hadden we voornamelijk leden met een mentale handicap, met hen creëerden we dan een showteam. We maakten ieder jaar veel reclame, onder andere bij de sportdienst van Gent. Zo kwam ons eerste lid met een visuele handicap in onze lessen terecht. 

Welke impact had dat op je lessen? 

Toen de eerste persoon met een visuele handicap zich inschreef, betekende dit natuurlijk dat ik mijn lesmethodologie even heb moeten herbekijken. Mijn eerste slechtziende danser was An, zij kwam samen met haar ziende partner dansen. Later kwam Manuel, mijn eerste blinde danser erbij. Gelukkig schreef ik mijn lessen al volledig uit omdat ik merkte dat de salsadansers nood hadden aan structuur. Ik ontwikkelde dus al een methodologie waarin het voetenwerk, armen, coördinatie… al volledig uitgeschreven waren. Bij de eerste dansles met onze eerste slechtziende deelnemer, heb ik natuurlijk heel veel nieuwe zaken geleerd, die ik dan tijdens de les noteerde en dan iedere keer aanpaste. Dat werpt zeker zijn vruchten af want ondertussen volgt Manuel bijvoorbeeld al drie jaar les, en zit hij in een gevorderde groep. Is dankzij deze mensen de bal dan aan het rollen gegaan? Ja, dankzij hen kwamen meer en meer personen met een visuele handicap bij ons aankloppen om lessen te volgen. Iedere les leer ik zelf ook meer bij over blind- en slechtziendheid. Bij de eerste les sloeg ik er bijvoorbeeld geen acht op dat mobiliteit, in de dansles geraken, al een eerste groot obstakel was. 

Ben je al lang bezig met inclusie? 

Voor de Covid-19-crisis was mijn doel om volledig inclusief te gaan. Toen had ik hele grote lesgroepen die bestonden uit 40 à 50 mensen waaronder toen dus alleen Manuel als blinde persoon. Er was toen een doorschuifsysteem dat heel goed werkte. Later merkte ik dat als het omgekeerd was, dus als ik bijvoorbeeld zeven blinde of slechtziende personen had, en drie zienden in één groep, dat voor problemen zorgde. Het visuele viel in die groepen volledig weg, de blinde of slechtziende dansers hadden elk individuele uitleg nodig, wat heel tijdrovend was. De ziende dansers waren dan soms ontevreden. Het blijft een voortdurende uitdaging. Maar ik ben wel heel fier dat ik al enkele uitstekende blinde en slechtziende dansers heb in mijn lessen. Op het einde van de dag is dat de bedoeling: dat iedereen ontspannen, op zijn eigen ritme, kan komen dansen. 

Dus in jouw dansschool zijn alle lessen inclusief? 

Michèle en een van haar blinde Dat klopt, er zijn geen aparte groepen leden Manuel in feestkledij Michèle samen met enkele dansers tijdens een les Bachata in haar dansschool Etage Tropical. VRIJE TIJD 33 voor blinde en slechtziende personen. In de lessen die wij geven, is iedereen welkom. Maar ik heb wel al een stap moeten terugzetten in mijn wens om een volledig inclusieve dansschool uit te bouwen. Voor mij is de ideale situatie als volgt: een inclusieve groep, waarvan enkele personen met een handicap dan ook af en toe een bijkomende exclusieve les kunnen volgen om bepaalde zaken op maat bij te benen en dat dan terug kunnen integreren in de inclusieve lessen. 

Hoe reageren de ziende dansers op de slechtziende en blinde leden in hun lesgroep? 

De reacties zijn zeer gemengd. Ziende personen vinden het meestal ok dat er slechtziende of blinde personen in de les zitten zolang het niet te veel van hun lestijd inpalmt. Het mag niet ten koste gaan van hun eigen vrijetijdsbesteding. Persoonlijk heb ik het daar nog steeds heel moeilijk mee. Maar wat ik dan wel heel tof vind, is dat er nadien in de bar spontaan een gesprek ontstaat tussen alle dansers, en dat die zaken ook aan bod komen. Geleidelijk aan merk je dan dat er vriendschappen ontstaan, en zodra er een vriendschap in het spel is, verdwijnen de problemen. Ik zeg ook heel vaak dat er veel voordelen zijn om in een groep te zitten samen met personen met een visuele handicap. Net omdat alles extra duidelijk uitgelegd wordt. Als iemand die niets ziet de danspassen kan reproduceren puur op verbale aanwijzingen, dan moet de uitleg zeer goed zijn. 

Hoeveel blinde en slechtziende personen dansen er nu in jouw dansschool? 

Momenteel 12 verspreid over Gent, Brussel en Oostende. Daarnaast word ik ook vaak gevraagd om exclusieve lessen te organiseren door ParanteePsylos bijvoorbeeld. Voor mij is een artikel zoals dit heel belangrijk om het meer bekend te maken. Ik vond het zeer erg dat het niet bestond, en dat het zo lang geduurd heeft voordat iemand met inclusieve danslessen begon. Ook voor de motorische ontwikkeling van kinderen is dans zeer belangrijk, al zijn het gewoon evenwichtsoefeningen. Iedereen kan dansen, dansen is van en voor iedereen. De wereld zal blijven dansen, ook wanneer wij er al lang niet meer zijn. Dus kom langs, en dans!

audiodescriptie:

foto 1: Michèle zit zakelijk achterover geleund op een lage stoel met de armen gekruisd. Ze draagt een Indisch tweedelig pak in azurblauw linnen. 

foto 2: Michèle poseert in een typische cubaanse danspose met de armen omhoog en wordt omarmd door Mario Charon Alvarez die zijn linkerbeen gestrekt omhoog trekt schuin voor zijn lichaam. Michèle heeft een zwarte glitter bloes aan met een zwarte broek met driehoekspijpen en Mario is in wit kostuum met een zwart hemd. Hij draagt typische cubaanse schoenen met wit en zwarte laké. Ze poseren voor een witte muur met rode verlichting. 

foto 3: Michèle staat samen met een rij aan artiesten en het voormalige showteam “les perles d’etage tropical” op het podium op de Korenmarkt te Gent. De dansers hebben allemaal de handen van elkaar vast en vormen één lange rij met de armen omhoog om een buiging te maken naar het publiek. Naast haar staat Jaïr Santana, een braziliaanse danser, haar 5 showteam meisjes in nauw aansluitende sexy kostuum, Marika Miserez, buikdanseres, Caroline Clement, Paaldanseres en twee braziliaanse sambadanseressen in bikinni met grote pluimen op de rug. Alles heeft heel veel kleur en oogt tropisch.