“Hallo, mijn naam is Michèle”. Mijn introductie voor slechtzienden en blinden is steeds gelijk. Ik zie en ik geef salsadanslessen aan slechtzienden en blinden. De voorbije maanden gaf ik vooral advies aan ziende dansleraren, trainers en geïnteresseerden in mijn sportdiscipline maar vanuit de danswereld met blinden leek het ons vernieuwend om de wereld eens op zijn kop te zetten. Samen met Manuel Delaere, die retinitis pigmentosa heeft en al 2 jaar bij me danst, kwamen we op het idee een artikel te schrijven over “tips voor inclusief dansen”. In plaats van tips voor ziende trainers en ziende studenten, doen we het hier eens andersom. 

Ons doel is simpel: we willen graag een brug maken tussen twee werelden waarbij we elkaar kunnen vinden op de dansvloer, om zo ons samen te amuseren en plezier te maken binnen een inclusief verhaal en waarbij het accent 100% op dans ligt. 

Het begint altijd bij de eerste ontmoeting. Gebruikelijk is het om, zoals je wel vaker doet, eerst een telefoontje of een mailtje te sturen naar de dansschool van je keuze. Zo informeer je de instantie over je visuele beperking. Het stelt de school in staat om daar over na te denken, er rekening mee te houden en waar nodig aan te passen. Het is ook voor jou heel belangrijk een eerste aanknopingspunt te maken; toe te zien op de kwaliteitsnormen en zelf te bepalen of aan te voelen hoe de school op jouw beperking reageerd. 

Kom altijd een beetje vroeger naar de les. Het geeft de organisatie de tijd om je op een goede manier te verwelkomen. De bedoeling is dat je kan meedansen in een dansles voor ziende mensen. Organisatorisch is het dus handig wanneer er kan ingespeeld worden op de verschillende studenten. Denk bv. aan het aanduiden van een vaste plek in de zaal. 

Naast jouw aanwezigheid, zijn er nog heel veel andere aanwezigen die komen voor het beleven van hun hobby. Ieder heeft zijn eigen levensproblemen en iedereen komt om te ontspannen. Binnen een inclusieve les is het dan ook de taak van de trainer om iedereen aan bod te laten komen en waar kan, zo homogeen mogelijk les te geven aan een groep van uiteenlopende mensen. Het net geen uitzondering maken zal je misschien eerst overrompelen, maar het zal je in staat stellen om te leren dansen op eigen ritme, binnen je eigen persoonlijkheid en zelfstandigheid om zo te groeien als danser en in je hobbygebeuren. 

Vaak hebben mensen geen besef van de moeilijkheid en het lef en durf dat nodig is om in een ziende wereld je hobby te gaan uitoefenen. Geef hen dan ook een beetje krediet in het soms niet specifiëren van zaken. Een medestudent zal bv. niet automatisch mondeling informatie overdragen over zijn of haar naam, leeftijd, fysieke eigenschappen … . Blinden en slechtzienden gaan soms nog te vaak uit van het idee dat dat voor de hand liggend is. 

Het is daarom belangrijk dat jij op een rustige manier de ziende dansers in je op neemt. Dit kan je het best zelf door de gebruikelijke “hoor” en “tast”. Vraag mensen naar hun coördinaten maar toon ook interesse in hun leefwereld en neem deel aan het sociaal gebeuren. Voor het deel “tast” zou ik aanraden om niet in het wilde weg te gaan tasten – hahaha, je weet nooit waar je zal uitkomen. Vraag bv. om je handen eens op de schouders van de ziende danspartner te leggen. Zo kan je een inschatting maken als leider of volger over je danspartner en de in te nemen danspositie. Voor “tast” geldt overigens dezelfde regels als voor ziende ten opzichte van niet-ziende, neem ook vanuit jouw gebeuren een respectvolle houding aan. 

Informeer naar het gebruikelijke protocol van de sportdiscipline. Elke sociale omgeving heeft onuitgesproken samenlevingsregels ten overstaan van de sportdiscipline en de sportbeoefenaars. Ernaar vragen zal je in staat stellen makkelijk te integreren en er bij te horen. 

Ga er vanuit dat je evenveel troeven hebt als om het even wie. Niet zien heeft ook zo zijn voordelen. Je bent minder begaan met de beginnersfouten die je maakt op de dansvloer. Aangezien je geen weet hebt van de reacties rondom is dat lekker makkelijk. Je trekt je niets aan van de dansmoves van anderen en de blikken waardoor je minder bent afgeleid. Je kan je lekker focussen op je eigen progressie. Zo zal dans je zelfvertrouwen aansterken! 

In tegenstelling tot de blinden en slechtziende wereld waarbij het auditieve aspect belangrijk is, is de ziende wereld nog steeds vooral gericht op zichtprikkels. Zien als een eerste contact als sensatie, een gewaarwording, blijft voor alle mensen behalve voor de slechtziende en de blinden de belangrijkste communicatiefactor in de maatschappij. Als blinde of slechtziende heb je dan ook de taak om hier steeds rekening mee te houden wil je vertrouwd blijven met de wereld om je heen. Daarnaast is het zo dat je in de danssport het belang van het uiterlijk aspect mag gaan verhonderdvoudigen. Vele dansers hebben veel aandacht voor uiterlijk vertoon. Denk maar aan de vele shows, wedstrijden en toonmomenten. Letterlijk “zien en gezien worden.” Wanneer je daar geen belang aan hecht wordt het moeilijk om te denken aan integratie, inclusie, erbij horen vanuit een volwaardig geintegreerd standpunt. De doelstelling van leren dansen, heeft in wezen niets te maken met uiterlijkheden, maar hier heiligt de middelen het doel en niet andersom. Hiermee rekening houden zonder afbreuk te doen aan je eigen persoonlijkheid en smaak, kan je al een hele stap vooruit helpen wil je nieuwsgierig de wereld blijven betreden. 

Koppeldans of partnerwork gaat trouwens over de connectie met die andere persoon. Het gaat niet meer over een “ik” gebeuren maar een “wij” gebeuren en in deze omstandigheden steekt iedereen dus zijn beste beentje uit. We sommen je graag enkele voordelen op van hoe gezond en leuk dansen wel is : 

Je leert op een snelle manier nieuwe mensen kennen waardoor je je sociaal netwerk verruimd en je je vriendenkring kan uitbreiden. Dat is fijn voor de mentale gezondheid. 

Dansen is een sport en zorgt naast gezond bewegen ook voor lichaamsbeheersing en correcte lichaamshouding. Hierdoor krijg je een betere algemene uitstraling. 

Partnerdansen of koppeldansen geeft je een houvast. Je kan je zowel als leider of als volger oriënteren naar je danspartner. 

Partnerwork is handig voor, tijdens en na de dansles, waarbij je danspartner je op een veilige manier kan helpen bij het verplaatsen op de dansvloer of in de volledige danszaal. 

Muziek is een belangrijk onderdeel van de dans. Het interpreteren van muziek op een dans gerelateerde manier zal je de kans geven muziek intenser te gaan beleven en er meer plezier in te vinden. 

Als slechtziende kan je niet beter of slechter dansen door je beperking. Het aanleren van dansen is voor elk gelijk. 

Koning Lodewijk de veertiende deed heel wat voor de kunsten en al zeker voor de dansdiscipline in het algemeen. Hij introduceerde het vrij dansen voor alle mensen door elkaar en richtte de “koninklijke academie voor dans op”. Deze nobele daad verwelkomde elk persoon maar er werd toen nog geen rekening gehouden met mensen met visuele beperking. Nu in de 21ste eeuw zijn we dit stadium eindelijk voorbij. Sinds deze tijd is de maatschappij zich meer bewust van de verschillende werelden binnen één wereld en is er meer aandacht voor elkaar en de verschillende individuen. Voor blinden en slechtzienden blijft mijn grootste voorbeeld een 24 jarig meisje uit Lyon. Ze danste op een elegante en sensuele manier met haar ziende dansleraar in een bachata show. Tot op heden is er voor mij geen betere en mooiere symbiose tussen deze twee verschillende mensen en werelden. Dansen heeft dus alles te maken met een persoonlijke interesse en niet met een beperking. Vandaar dat we het leuk vonden om ook eens de visie van Manuel mee te geven: 

Lang geleden volgde ik Stijldansen. Bij gebrek aan een vaste danspartner en een dansschool waarbij voldoende verbale uitleg over de danspassen werd gegeven, bleef ik lange tijd op mijn danshonger zitten. Zo’n twee jaar geleden kreeg ik de tip om eens salsa te proberen bij Etage Tropical. Ik werd meteen warm onthaald en kon mij in de groep manifesteren als medeleerling en voelde mij geen vreemde eend in de bijt. Door een doorschuifsysteem (tijdelijk geschorst door Corona) wordt geregeld van danspartner gewisseld. Zo leer je snel nieuwe mensen kennen en wordt het voor iedereen mogelijk gemaakt op een vlugge manier de danspassen onder de knie te krijgen. 

Michèle doet echt haar best om van mij een goede danser te maken. Hoe hoger het dansniveau hoe doordachter en inventiver ze moet omgaan met het les geven aan slechtzienden en blinden. Een taak die ze ter harte neemt. 

We hopen dat we het debat over inclusief dansen hebben geopend en we nodigen iedereen uit om mee te stappen in ons dansverhaal. 

Heb je misschien zelf zin om te komen dansen? Ben je al een danser? Hou je van muziek? Wil je graag nieuwe mensen leren kennen? Wil je graag eens komen kennis maken met het plezier van het salsa dansen? Wij verwelkomen je met open armen in Brussel, Gent en Oostende. 

Hieronder vind je onze contactgegevens:
Website: www.etagetropical.be
Mailadres: info@etagetropical.be
Telefoon: Michèle Martens +32 473 80 97 18
Etage Tropical Productions – Gent

audiodescriptie:

video 1: Michèle danst met Larissa de “Prima con Hermana” figuur uit de salsa. 

video 2: Manuel danst bachata met Nadine Pollet, samen met een ziend koppel 

video 3: Manuel danst met een ziende dame en Michèle danst met de partner in een workshop “Son”