Voorwoord: 

Wanneer ik "sporten met visuele beperking" in Google zoek, stuit ik op diverse sporten, maar nergens vind ik iets over danssport voor mensen met een visuele beperking. Ondanks mijn zoektocht op verschillende websites, zowel in België als daarbuiten, verbaast het me dat er nauwelijks informatie te vinden is over "dansen voor blinden en slechtzienden". Hoe kan het dat dans vrijwel onbestaande lijkt te zijn voor mensen met visuele uitdagingen in België, en zelfs in heel Europa? Waarom heeft niemand eerder deze ogenschijnlijk haalbare mogelijkheid verkend? 

Onmiddellijk dringen tal van redenen zich op: 

Het vereist aanzienlijke organisatie, inzet, onderwijs, evolutie en doorzettingsvermogen om deze vragen te beantwoorden. Er moet een politiek klimaat zijn waarbinnen deze nieuwe uitdaging in sport en kunst wordt omarmd.
Dans voor de jeugd moet meer aandacht krijgen.
Ouders moeten de weg vinden naar een uitgebreid aanbod van dansvormen.
Mensen met een visuele beperking moeten zelf het initiatief nemen om een eigen weg te banen in de danswereld.
Blinde en slechtziende individuen moeten zelf streven naar een eigen identiteit binnen het eeuwenoude danslandschap, een taak die niet eerder serieus is genomen. 

Inclusiviteit: 

Voor degenen die houden van beweging, is dansen, met name partnerdansen, een uiterst rijke sportervaring. Sport op zich staat al voor absolute inclusiviteit, waarbij religieuze, culturele en andere verschillen onbelangrijk worden wanneer mensen samen streven naar een gemeenschappelijk doel. Inclusiviteit betekent een wereld waar waarden, kennis en capaciteiten door en voor iedereen worden benut, strevend naar een mooie en harmonieuze diverse samenleving. De Koning Boudewijnstichting deelt deze waarden en normen en zet zich daarom in voor inclusief dansen onder het motto #iedereendanst. 

Nieuw elan: 

Hoe? Naar mijn mening zijn twee zaken cruciaal. 

Het benutten van klassiek onderbouwde en geschoolde danskennis als basis, waarbij eeuwenoude danstechnieken worden gebruikt voor esthetisch sporten op hoog niveau.
Het verkennen van nieuwe vormen van esthetisch bewegen, sporten en dansen voor mensen met een visuele beperking, waarbij andere zintuigen, zoals het haptische, worden ingezet om tot een samenspel van dansesthetiek, danssport en dansethiek te komen. 

Het is mijn overtuiging dat deze taak ook door blinden en slechtzienden zelf moet worden ontwikkeld. Actueel ligt de belangrijkste taak van goed opgeleide trainers in het vormen van zowel blinde of slechtziende dansers als trainers. 

Innovatie als sociaal doel: 

Het ontstaan van nieuwe dansvormen, met de nadruk op integratie en inclusie van nieuwe danstechnische elementen aangereikt door mensen met een visuele handicap, is van groot belang. Op wereldschaal ontbreekt het vrijwel volledig aan dansverband tussen zienden, slechtzienden en blinden. De inclusieve doelstellingen van dans, vooral partnerdansen, richten zich op 100% sociale integratie, waardoor het belang van dit onderzoek en werk wordt benadrukt. 

We kunnen ons afvragen of blinden en slechtzienden behoefte hebben aan inclusieve sportmogelijkheden. Naar mijn ervaring hebben mensen die blind of slechtziend werden door een oogziekte daar meer behoefte aan dan mensen die blind geboren zijn. Het overgrote deel van mensen met een oogziekte voelt volgens mij de noodzaak om verbonden te blijven met de ziende wereld. Blinden bij geboorte hebben denk ik minder die nood omdat hun lichaamsbewustzijn vaak hoger ligt. Toch zoeken ook zij steeds meer naar nieuwe ontwikkelingen binnen hun eigen identiteit en zoeken naar het benadrukken van hun eigenheid op een zelfverzekerde manier. Het lijkt mij daarom uitermate belangrijk dat wij als trainers mensen van jongs af aan, in een heel vroeg stadium, motiveren om te werken aan een grotere motorische intelligentie. 

Een leerproces van beide kanten is noodzakelijk, zoals bij elke vorm van streven naar inclusiviteit. Een leercurve waarbij we samen kunnen ontdekken, onderzoeken, genieten, plezier maken, gezond doen en gewoon plezier hebben met elkaar. 

Dans en kunst: 

De constante vraag of dans onder sport of cultuur valt, is er al zo lang als ik me kan herinneren. Is dans sport of kunst? Het antwoord is duidelijk, maar het is moeilijk om het in een hokje te plaatsen. Dans is zowel een sportieve als kunstzinnige uiting. Een beweging in harmonie heeft zowel sportieve als esthetische waarde. Dans is dus per definitie 100% inclusief. De grens tussen sport en kunst is in deze discipline vaag en overlapt elkaar. Hoe perfect niet? #danceisinclusion. Ik benadruk daarom dat dans van grote waarde kan zijn voor de blinde en slechtziende doelgroep. 

Waarom? Veel blinden en slechtzienden hebben een aangeboren liefde voor muziek die als het ware deel uitmaakt van hun DNA. Van jongs af aan wordt hier veel aandacht aan besteed, en het valt op dat deze gemeenschap zich al behoorlijk heeft toegeëigend op het gebied van muziek. In mijn ervaring met blinden kom ik vaak dezelfde bekwaamheden tegen. Taal, bijvoorbeeld het leren van talen, spreken van talen, hechten van waarde aan mooi taalgebruik, speelt een belangrijke rol in de interessesfeer van blinden en slechtzienden. Het spelen met taal, het onderzoeken en lezen ervan geeft de doelgroep naar mijn mening veel plezier. 

Voor muziek gaat dat denk ik nog een stap verder. In dit onderzoek laten we hen daar zelf beter over oordelen. 

Enkele vragen sluimeren door mijn hoofd: Hoe naadloos sluit dans niet aan bij muziek? Is de danssport niet de ultieme uitdaging voor elke blinde muziekliefhebber? Is dans niet een andere taal om "het in beweging brengen van wat men hoort" uit te drukken? 

Muziek kan zeker worden ingezet als de ideale motivatie voor elke persoon die meer in beweging wil komen met zijn eigen lichaam. 

Besluit: Door de kunstzinnigheid van de danssport kan er een grotere interesse ontstaan voor dans bij de blinde of slechtziende persoon. 

Een taak voor trainers: 

Hoe pakken we dit aan in de toekomst? 

Bewustwording creëren en een veilig platform opzetten. Zichtbaarheid vergroten - aanbod verspreiden van de danssport voor blinden en slechtzienden via shows, demonstraties en evenementen (digitaal en persoonlijk).
Motivatie aanwakkeren bij de blinde of slechtziende doelgroep door middel van muziek en het presenteren van behaalde resultaten. Streven naar toegankelijkheid vergelijkbaar met het gehandicaptenbeleid in België, ook voor de danssport of gymnastiek.
Kennisoverdracht - trainers opleiden tot trainers.
Het accepteren van de danssport als een volwaardige sport. Er moet blijvend werk worden gemaakt van het corrigeren van het stereotype beeld dat danstrainers "minder atletisch" zouden zijn dan bijvoorbeeld voetbaltrainers. 

Met dit schrijven willen we aanzetten tot: 

Het opstellen van een drieluik voor het #danceisblind Projectoproep "Visuele handicap & Inclusie" van de Koning Boudewijnstichting. 

Danslessen geven aan blinden en slechtzienden. 

In een recreatieve setting waarbij blinden en slechtzienden volledig of gedeeltelijk inclusief dansen in reguliere danslessen.
Ziende trainers opleiden.
Innovatie: blinde dansers opleiden tot trainers met twee doelen: 

Andere blinde dansers helpen bij dansopdrachten. Zienden de mogelijkheid geven om haptische nieuwe danszintuiglijke elementen te ontwikkelen. 

Bewustwording door communicatie. 

Blinden bewust maken van de vele voordelen van dansen, gymnastiek en sport.
Zienden informeren over de mogelijkheden van dans voor blinden en slechtzienden. Een brug vormen tussen twee werelden waarbij harmonieus wordt gezocht naar nieuwe danstechnieken, onder andere via shows, demonstraties, dansoptredens in de media, op straat, bij grote manifestaties, evenementen en festivals.

Dancetools creëren, hulpmiddelen ontwikkelen die de blinde en slechtziende danser vooruit kunnen helpen in zijn/haar wens om te leren dansen, bewegen en sporten. 

Door dansvoorwerpen.
Door audio. 

Aan deze doelstellingen werken we het komende jaar, met de steun van de Koning Boudewijnstichting. Het is voor mij een voorrecht dat dit vertrouwen aan mij is toegekend. Ik hoop dat dit een aanzet zal zijn tot vele vernieuwingen, veel kennis en voortkomend uit een passie voor "het bewegen van de mens in zijn totaliteit." 

Audiodescriptie: 

foto 1: Logo van de Koning Boudewijnstichting.
foto 2: Michèle en Jeannine houden een gestrekte stretchband vast op schouderhoogte, terwijl Laure in het midden staat. Ze oefenen schoudershimmy's, een snelle trillende beweging van de schouders, een basisbeweging in verschillende dansstijlen.
foto 3: Het magnetenbord met twee soorten voetjes die leiders en volgers vertegenwoordigen.
foto 4: Dame houdt een bordje hoog om te voelen hoe ze haar passen moet zetten.
video 1: Larissa en Ibrahim gebruiken de tafel als referentiepunt voor het uitvoeren van de salsafiguur "de enchufla", bij gebrek aan een barre. De voorkeur gaat echter uit naar de barre. 

<< VORIG ARTIKEL

VOLGEND ARTIKEL>>